Cukinia to pyszne warzywo z rodziny dyniowatych, które warto mieć w swoim ogrodzie. Osoby, które już ją uprawiają, wiedzą jak bardzo plenna, smaczna i wdzięczna w uprawie to roślina. To jedno z tych warzyw, które są niezwykle plenne, jeśli tylko zapewni jej się odpowiednie warunki. Cukinia wcale nie ma dużych wymagań, i zwykle nie sprawia dużych problemów.

Z tego wpisu możesz dowiedzieć się, jak uprawiać cukinię. Korzystaj z poniższych porad i wskazówek, które pomogą Ci osiągnąć sukces. W tym artykule znajdziesz informację o różnych rodzajach cukinii (jest ich całkiem sporo), dowiesz się jakie mają wymagania uprawowe, poznasz sposób sadzenia, i to jakie są najlepsze warunki glebowe oraz inne przydatne informacje na temat tego, jak sprawić, by to pyszne warzywo kwitło w ogrodzie przez całe lato i dawało duże plony, aż do późnej jesieni.

Co to jest cukinia?

Cukinia to warzywo ciepłolubne, które jest kuzynką dyni zwyczajnej, jest używane w kuchni najczęściej jako faszerowane, pieczone i grillowane. Najbardziej znane są odmiany zielone, ale dostępne są także białe, żółte i w różnych kolorach w paski.

• Najpopularniejsze są zielone cukinie, które zbiera się, gdy osiągną długość 15- 20 centymetrów (choć mogą dorastać nawet metra długości). Mają gładką skórkę, czasem są delikatnie gorzkawe i świetnie nadają się do dań gotowanych na parze, zup oraz zapiekanek.
• Żółte cukinie mają również gładką skórkę, są lekko słodkie i pyszne jako dodatek do dań, zapiekanek lub jako baza do dań. Żółte są znacznie twardsze od zielonych.
• Biała ma lekko orzechowy smak i jędrną konsystencję – doskonale nadaje się do grillowania, pieczenia i faszerowania.

Cukinia jest rośliną płożącą po ziemi, dobrze reaguje, w początkowej fazie wzrostu są jednak bardzo małymi roślinami, gdy wykiełkują z nasiona, przez pierwsze 3-4 tygodnie są niewielkich rozmiarów, dlatego trzeba w jakiś sposób zapewnić im początkowy impuls do wzrostu.

Jak uprawiać cukinię?

• Wybierz odpowiednią odmianę cukinii,  większość odmian dobrze rośnie w lecie, ale niektóre lepiej pasują do warunków pogodowych panujących w Polsce we wrześniu i październiku.
• Odpowiednio przygotuj grunt, użyj nawozów naturalnych takich jak kompost czy obornik, które są bogate w składniki odżywcze. Ponieważ cukinie są roślinami ciepłolubnymi, lubiącymi żyzne podłoże należy upewnić się, że sadzi się je w dobrze przekopanej i pulchnej, ciepłej glebie o dużej zawartości składników odżywczych. Najlepsze nawożenie dla nich to kompost i dobrze rozłożony obornik koński, bydlęcy lub kurzy. Lubi ona podłoże o odczynie zbliżonym do obojętnego.
• Warto opracować sobie harmonogram wysiewu cukinii, aby przedłużyć zbiory maksymalnie do jesieni. Najlepiej byłoby, gdyby do gleby posadzić wcześniej przygotowane sadzonki. Spokojnie można je samodzielnie przygotować w domu, na parapecie lub w mini szklarni. Jeśli posadzisz różne rodzaje cukinii, musisz przesunąć terminy ich wysadzenia, aby były gotowe w tym różnym czasie. Ja tak zawszę robię, że wysiewam kilka odmian w różnych terminach, w odstępach 3 tygodniowych. Dzięki temu udaje mi się przedłużyć zbiory tego warzywa nawet do pierwszych przymrozków, w październiku czy nawet listopadzie.
• Ta potężna roślina, które naprawdę daje obfite zbiory, cukinia rośnie bardzo na boki, dlatego zapewnij swoim im wystarczająco dużo miejsca do wzrostu. Jeśli zadbamy, aby miały wystarczająco dużo przestrzeni, cukinie mogą urosnąć nawet do 2 metry długości. Warto używać palików, kratek i innych konstrukcji, które pozwolą im rosnąć w pionie i zapobiegną ich rozrastaniu się po całym ogrodzie. Dzięki temu zaoszczędzimy miejsce oraz przede wszystkim zmniejszymy ryzyko wystąpienia chorób grzybowych. Dla mnie minimalny odstęp pomiędzy poszczególnymi roślinami wynosi 1m.
• Warto ją uprawiać z rozsady, czyli z sadzonek samodzielnie przygotowanych na przykład na parapecie – zwykle zajmuje to około 4-5 tygodni. Zwykle ląduje ona na miejsce stałe po 15 maja lub gdy minie ryzyko przymrozków.

Siew cukinii

Można ją siać wprost do gruntu, w drugiej połowie maja, po Zimnej Zośce, gdy minie ryzyko przymrozków i będzie optymalna temperatura dla tego warzywa. Nasiona umieszczamy na głębokości około 2 centymetrów i solidnie podlewamy. Odstępy pomiędzy poszczególnymi roślinami powinien wynosić około 1 metra. Glebę po siewie można osłonić agrowłókniną, która znacznie przyspieszy wschody i ograniczy parowanie wody z podłoża. W moim ogrodzie rzadko stosuję siew bezpośredni do gruntu, ponieważ młode rośliny często padają ofiarą ślimaków oraz ptaków, które uwielbiają jeść świeże listki. Można ją również siać gniazdowo, umieszczając po 2 nasiona w gnieździe. Po wschodach zostawia się jedną, mocniejszą siewkę.

Znacznie lepszą metodą jest przygotowanie sadzonek cukinii w domu lub w tunelu foliowym w doniczkach p9 lub nawet większych, dzięki tej metodzie można przyspieszyć zbiory tego warzywa o około 2 -3 tygodnie.

Warunki uprawy cukinii

• Cukinie należy do warzyw ciepłolubnych, najlepiej rosną w ciepłej, wilgotnej ziemi, bogatej w składniki odżywcze, źle znosi niskie temperatury, najlepiej rośnie w temperaturze 20-25 stopni Celsjusz. Roślina ta ma ona dość płytki system korzeniowy, dlatego warto dobrze nawieźć podłoże przed jej posadzeniem. Do nawożenia warto użyć nawozów naturalnych takich jak kompost lub dobrze rozłożony obornik, dzięki temu uzyskamy duże plony. Roślina ta lubi stanowisko osłonięte od wiatru.
• Dla cukinii niezbędny jest dobry drenaż podłoża. Jeśli gleba jest ciężka, mało przepuszczalna warto dodać do niej kompostu, piasku lub innych lżejszych materiałów, aby woda nie gromadziła się w niej i nie powodowała gnicia korzeni. Wilgotne liście są o wiele bardziej podatne za infekcje grzybowe.
• Rośliny cukinii potrzebują dużej ilości światła słonecznego, aby rosły jak najlepiej.
• Jeśli cukinie nie rosną dobrze, spróbuj dodać do gleby trochę nawozu. Idealnie nada się do tego bez chlorkowy nawóz wieloskładnikowy do warzyw.
• Aby uniknąć szkodników, warto zmieniać poletko na uprawę cukinii z roku na rok. Ja zawsze wracam z cukinia na to samo miejsce dopiero po 3-4 latach, ta zasada nie dotyczy tylko cukinii, ale również innych warzyw. Dzięki temu praktycznie nie muszę używać oprysków chemicznych. Dzięki zmianowaniu znacznie ograniczamy występowanie chorób grzybowych takich jak szara pleśń i mączniak prawdziwy oraz mączniak rzekomy.

Pielęgnacja cukinii

• Jeśli mamy w przydomowym ogrodzie słabą glebę lub mieszkamy na obszarze gdzie ziemia słabo przepuszcza wodę i tworzą się tam często kałuże, warto posadzić cukinię na podwyższonej grządce lub w dużym pojemniku.
• Cukinie są owadopylne, na jednej roślinie występują kwiaty męskie i żeńskie więc nie ma potrzeby sadzenia więcej niż jednej rośliny. Świetnie z zapylaniem radzą sobie pszczoły i inne owady. Jednak jeśli w twojej okolicy brakuje takich pożytecznych owadów to spokojnie możesz samodzielnie zapylić to warzywo.
• Bardzo ważne jest usuwanie chwastów, które wyciągają składniki pokarmowe i wodę z podłoża oraz ograniczają sadzonkom do światła słonecznego.
• Dlatego warto posadzić rozsadę cukinii do ogrzanej gleby, ja okrywam je dodatkowo agrowłókniną, która przyspiesza wegetację i ogranicza straty wody z podłoża.
• Zbieramy owoce cukinii, gdy są jędrne i mają od 10 do 20 cm długości, młode zawiązki są najsmaczniejsze i nie mają pestek w środku, zwykle są ciemnozielone. Kwiaty cukinii są również jadalne, są bardzo smaczne panierowane lub w cieście naleśnikowym. Pierwsze owoce mogą pojawić się już w czerwcu lub na początku lipca, poda warunkiem, że jest uprawiana z rozsady.

Cukinia a kabaczek – jak je odróżnić

Cukinia i kabaczek to terminy, które są często używane zamiennie, wiele osób myśli że są to zupełnie różne warzywa. Ale w rzeczywistości jest to ta sama roślina o niepowtarzalnym smaku i konsystencji. Zwykle kabaczkiem są nazywane dojrzałe i przerośnięte owoce cukinii, które nie bardzo nadają się do spożycia.

Jak często podlewać cukinię?

Podlewanie to jeden z najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych, który zresztą przyczynia się do zwiększenia plonów, dlatego warto to robić systematycznie na przykład jeśli nie pada deszcz to 2 razy w tygodniu. Nie na należy podlewać roślin po liściach, ponieważ to znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia chorób grzybowych. Najlepiej podlewać rośliny popołudniu, wtedy mamy pewność, że większość wody nie wyparuje w ciągu dnia.

Podsumowanie

Cukinia przybyła do nas z południa Europy i to jedno z najpopularniejszych warzyw uprawiane w polskich ogrodach w miesiącach letnich. Są łatwe w uprawie i stanowią pyszny dodatek do wielu posiłków. Niezależnie od tego, czy uprawiasz to warzywo w ogrodzie, na grządkach podwyższonych, czy w doniczkach lub pojemnikach, najważniejsze jest zapewnienie im odpowiedniego podłoża, bogatego w niezbędne składniki pokarmowe i sporych ilości wody. Przy odpowiedniej pielęgnacji cukinie mogą dawać bardzo obfite plony przez całe lato, aż do późnej jesieni. Z doświadczenia wiem, że zwykle nie jest się w stanie przejeść tych owoców, z powodzeniem można je zamrozić oraz zakonserwować do słoików i cieszyć się ich smakiem przez całą zimę.

Cukinia – wartości odżywcze

Jedna porcja (100 gramów) tego warzywa dostarcza 32 kalorie i 7 gramów węglowodanów i innych składników pokarmowych. Zawiera również 2 gramy białka i 0,3 grama tłuszczu. Są one bogate w witaminy i minerały. Dostarczają 9% zalecanego dziennego spożycia witaminy C, 15% zalecanego dziennego spożycia witaminy A oraz 7% zalecanego dziennego spożycia żelaza. Są bogate w błonnik, dlatego są polecane osobą dbającym o linię.

Są także dobrym źródłem potasu i manganu. Zawierają bardzo mało sodu i nie zawierają cholesterolu.

Są jednym z najlepszych źródeł witaminy A, która jest niezbędna dla zdrowego wzroku i skóry. Zawierają także witaminę C, która jest ważna dla zdrowego układu odpornościowego, żelazo, które jest niezbędne do transportu tlenu w organizmie, oraz potas, który jest ważny dla obniżenia wysokiego ciśnienia krwi.

To warzywo bogate w składniki odżywcze warzywo o niskiej zawartości kalorii, bogate w witaminy, minerały i przeciwutleniacze, nie kumuluje metali ciężkich i potrzebuje drobnych zabiegów pielęgnacyjnych. Jest doskonałym dodatkiem do wielu potraw – zup, gulaszów, a nawet jako baza do sosu do makaronu. Można je również stosować w sałatkach lub jako dodatek do dań a nawet jeść na surowo.